شمايل حضرت مهدي
محدثان معتبر - از شيعه و اهل سنّت - بنابر احاديث بسياري، از پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله و ائمه عليهم السلام شمايل و اوصاف حضرت مهدي عليه السلام را در کتاب هاي خويش بيان کرده اند. مجموعه اين روايات را مي توان به سه دسته تقسيم کرد:
دسته نخست، رواياتي است که شمايل حضرتش را پس از ولادت و در ايام کودکي و در ايام حيات امام عسکري…
محدثان معتبر - از شيعه و اهل سنّت - بنابر احاديث بسياري، از پيامبر اکرم صلي الله عليه وآله و ائمه عليهم السلام شمايل و اوصاف حضرت مهدي عليه السلام را در کتاب هاي خويش بيان کرده اند. مجموعه اين روايات را مي توان به سه دسته تقسيم کرد:
دسته نخست، رواياتي است که شمايل حضرتش را پس از ولادت و در ايام کودکي و در ايام حيات امام عسکري عليه السلام، توصيف نموده اند.
دسته دوم، حکاياتي است که ملاقات کنندگان با آن حضرت در طول دوران غيبت، شمايل آن حضرت را ذکر کرده اند.
دسته سوم، احاديثي است که به نقل از معصومين عليهم السلام شمايل و ويژگي هاي جسماني آن حضرت را هنگام ظهور و حکومت ايشان بيان کرده اند.
1 . روايات دسته اوّل:
يعقوب منقوش گويد: «خدمت امام يازدهم حسن عسکري عليه السلام وارد شدم. درون حيات بر سکويي نشسته بود و سمت راستش اتاقي بود و بر آن پرده اي آويخته بود. عرض کردم: اي سيد من! صاحب امر امامت بعد از شما کيست؟
فرمود: اين پرده را بالا بزن، آن را بالازدم، يک پسربچه به قامت پنج وجب - که به نظر مي آمد هشت الي ده سال داشت - بيرون آمد. با پيشاني درخشان و روي سفيد و دو چشم براق و دو کتف ستبر و دو زانوي برگشته. در گونه راستش خالي و در سرش گيسواني بود. بر زانوي پدر خود ابي محمد نشست؛ پس به من فرمود: اين است صاحب الامر شما». [1] .
2 . حکايات دسته دوم:
شمايل حضرت در پاره اي از حکايت هاي ملاقات نيز ذکر شده است. البته اينها همانند روايت هاي دسته اوّل و سوم اطمينان آور نيستند. (ملاقات با حضرت مهدي عليه السلام)
3 . روايات دسته سوم:
رواياتي است که شمايل حضرت را در هنگام قيام و ظهور و عصر حکومت ذکر کرده است.
3 - 1 . امام رضاعليه السلام فرمود: «... وَاِنَّ القائِمَ هُوَ الَّذي اِذا خَرَجَ کانَ في سِنِّ الشُّيُوخِ وَمَنْظَرِ الشُّبَّانِ قَوِيّاً في بَدَنِهِ حَتَّي لوْ مَدَّ يَدَهُ اِلي اَعْظَمِ شَجَرَةٍ عَلي وَجْهِ الاَرْضِ لَقَلَعَها وَلَوْ صاحَ بَيْنَ الجِبالِ لَتَدَکْدَکَتْ صُخُورُها...» [2] ؛ «... قائم آن است که چون ظهور کند، در سن پيران است و سيماي جوان دارد. نيرومند باشد تا به جايي که اگر دست به بزرگ ترين درخت زمين اندازد، آن را از جا بکند و اگر ميان کوه ها نعره کشد، سنگ هاي آنها از هم بپاشد».
3-2. اميرمؤمنان علي عليه السلام بالاي منبر فرمود: «يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلدي في آخِرِ الزَّمانِ اَبْيَضُ اللَّونِ مُشْرَبٌ بالحُمْرَةِ مَبْدَحُ البَطنِ عَريضُ الفَخِذَيْنِ عَظيمُ مَشاشِ المَنْکَبَينِ بِظَهرِه شامَّتانِ: شامَةٌ عَلي لَوْنِ جِلْدِه و شامَةٌ عَلي شِبهِ شامَةِ النَبيّ صلي الله عليه وآله...» [3] ؛ «مردي از فرزندانم در آخِرُالزّمان ظهور مي کند. رنگش سفيد آميخته به سرخي و شکمش بر آمده است. دو رانش ستبر و هر دو شانه اش قوي است. در پشتش دو خال است، مانند مهر؛ يکي به رنگ پوستش و يکي چون مهر نبوّت پيغمبرصلي الله عليه وآله».
3 - 3 . آن حضرت فرمود: «...وَهُوَ رَجُلٌ اَجْلَي الجَبِينِ، اَقْنَي الاَنْفِ، ضَخْمُ البَطْنِ، اَزْيَلُ الفَخِذَيْنِ بِفَخِذِهِ اليُمْني شامَةٌ، اَفْلَجُ الثَّنايا، وَيَملأُ الاَرضَ عَدلاً کَما مُلِئَتْ ظُلماً وَجُوراً» [4] ؛ «... او مردي است بلند پيشاني، داراي بيني باريکي که ميانش اندک برآمدگي دارد. برآمده شکم، داراي ران هاي درشت و پهن است. خالي بر ران راست او است. ميان دو دندان پيشين او گشاده است...».
3-4. امام باقرعليه السلام نيز در وصف آن حضرت فرمود: «... او شخصي است سرخ و سفيد داراي چشماني گرد و فرو رفته، ابرواني پر پشت و برجسته و شانه اي پهن...». [5] .
3-5. امام علي عليه السلام فرمود: «مهدي داراي چشماني سياه و درشت است. موهايي مجعد و خالي بر گونه دارد...». [6] .
3-6. امام باقرعليه السلام فرمود: «مهدي در حالي قيام خواهد کرد که يک تار موي سفيد در سر و محاسن او ديده نمي شود». [7] .
و همين معنا در کلام نوراني امام مجتبي عليه السلام آمده است که حضرت مهدي در سن و سالي کمتر از چهل ظهور خواهد کرد. [8] .
از روايات فوق و احاديث ديگر، مي توان حضرتش را اين گونه وصف نمود: چهره اش گندمگون، ابروانش هلالي و کشيده، چشمانش سياه و درشت و جذاب، شانه اش پهن، دندان هايش براق و گشاده، بيني اش کشيده و زيبا، پيشانيش بلند و تابنده، استخوان بندي اش استوار و صخره سان، دستان و انگشتانش درشت، گونه هايش کم گوشت و اندکي متمايل به زردي که از بيداري شب عارض شده، بر گونه راستش خالي مشکين، عضلاتش پيچيده و محکم، موي سرش بر لاله گوش ريخته، اندامش متناسب و زيبا، هيئتش خوش منظر و رباينده، رخساره اش در هاله اي از شرم بزرگوارانه و شکوهمند غرق، قيافه اش از حشمت و شکوه رهبري سرشار، نگاهش دگرگون کننده و خروشش درياسان و فريادش همه گير است. [9] .
پاورقي
[1] کمال الدين، ج 2، ص 78، ح 1؛ ر.ک: الکافي، ج 1، ص 514، ح 2.
[2] کمال الدين، ح 2، ص 48، ح 7.
[3] کمال الدين، ج 2، ص 367، ح 17.
[4] الغيبة، ص 214، ح 2.
[5] همان، ص 215، ح 3.
[6] همان، ص 304، ح 14.
[7] شرح الاخبار، نعمان بن محمدبن منصور، ج 3، ص 380.
[8] کمال الدين، ج 1، ص 315.
[9] خورشيد مغرب، ص 27.
دسته نخست، رواياتي است که شمايل حضرتش را پس از ولادت و در ايام کودکي و در ايام حيات امام عسکري عليه السلام، توصيف نموده اند.
دسته دوم، حکاياتي است که ملاقات کنندگان با آن حضرت در طول دوران غيبت، شمايل آن حضرت را ذکر کرده اند.
دسته سوم، احاديثي است که به نقل از معصومين عليهم السلام شمايل و ويژگي هاي جسماني آن حضرت را هنگام ظهور و حکومت ايشان بيان کرده اند.
1 . روايات دسته اوّل:
يعقوب منقوش گويد: «خدمت امام يازدهم حسن عسکري عليه السلام وارد شدم. درون حيات بر سکويي نشسته بود و سمت راستش اتاقي بود و بر آن پرده اي آويخته بود. عرض کردم: اي سيد من! صاحب امر امامت بعد از شما کيست؟
فرمود: اين پرده را بالا بزن، آن را بالازدم، يک پسربچه به قامت پنج وجب - که به نظر مي آمد هشت الي ده سال داشت - بيرون آمد. با پيشاني درخشان و روي سفيد و دو چشم براق و دو کتف ستبر و دو زانوي برگشته. در گونه راستش خالي و در سرش گيسواني بود. بر زانوي پدر خود ابي محمد نشست؛ پس به من فرمود: اين است صاحب الامر شما». [1] .
2 . حکايات دسته دوم:
شمايل حضرت در پاره اي از حکايت هاي ملاقات نيز ذکر شده است. البته اينها همانند روايت هاي دسته اوّل و سوم اطمينان آور نيستند. (ملاقات با حضرت مهدي عليه السلام)
3 . روايات دسته سوم:
رواياتي است که شمايل حضرت را در هنگام قيام و ظهور و عصر حکومت ذکر کرده است.
3 - 1 . امام رضاعليه السلام فرمود: «... وَاِنَّ القائِمَ هُوَ الَّذي اِذا خَرَجَ کانَ في سِنِّ الشُّيُوخِ وَمَنْظَرِ الشُّبَّانِ قَوِيّاً في بَدَنِهِ حَتَّي لوْ مَدَّ يَدَهُ اِلي اَعْظَمِ شَجَرَةٍ عَلي وَجْهِ الاَرْضِ لَقَلَعَها وَلَوْ صاحَ بَيْنَ الجِبالِ لَتَدَکْدَکَتْ صُخُورُها...» [2] ؛ «... قائم آن است که چون ظهور کند، در سن پيران است و سيماي جوان دارد. نيرومند باشد تا به جايي که اگر دست به بزرگ ترين درخت زمين اندازد، آن را از جا بکند و اگر ميان کوه ها نعره کشد، سنگ هاي آنها از هم بپاشد».
3-2. اميرمؤمنان علي عليه السلام بالاي منبر فرمود: «يَخْرُجُ رَجُلٌ مِنْ وُلدي في آخِرِ الزَّمانِ اَبْيَضُ اللَّونِ مُشْرَبٌ بالحُمْرَةِ مَبْدَحُ البَطنِ عَريضُ الفَخِذَيْنِ عَظيمُ مَشاشِ المَنْکَبَينِ بِظَهرِه شامَّتانِ: شامَةٌ عَلي لَوْنِ جِلْدِه و شامَةٌ عَلي شِبهِ شامَةِ النَبيّ صلي الله عليه وآله...» [3] ؛ «مردي از فرزندانم در آخِرُالزّمان ظهور مي کند. رنگش سفيد آميخته به سرخي و شکمش بر آمده است. دو رانش ستبر و هر دو شانه اش قوي است. در پشتش دو خال است، مانند مهر؛ يکي به رنگ پوستش و يکي چون مهر نبوّت پيغمبرصلي الله عليه وآله».
3 - 3 . آن حضرت فرمود: «...وَهُوَ رَجُلٌ اَجْلَي الجَبِينِ، اَقْنَي الاَنْفِ، ضَخْمُ البَطْنِ، اَزْيَلُ الفَخِذَيْنِ بِفَخِذِهِ اليُمْني شامَةٌ، اَفْلَجُ الثَّنايا، وَيَملأُ الاَرضَ عَدلاً کَما مُلِئَتْ ظُلماً وَجُوراً» [4] ؛ «... او مردي است بلند پيشاني، داراي بيني باريکي که ميانش اندک برآمدگي دارد. برآمده شکم، داراي ران هاي درشت و پهن است. خالي بر ران راست او است. ميان دو دندان پيشين او گشاده است...».
3-4. امام باقرعليه السلام نيز در وصف آن حضرت فرمود: «... او شخصي است سرخ و سفيد داراي چشماني گرد و فرو رفته، ابرواني پر پشت و برجسته و شانه اي پهن...». [5] .
3-5. امام علي عليه السلام فرمود: «مهدي داراي چشماني سياه و درشت است. موهايي مجعد و خالي بر گونه دارد...». [6] .
3-6. امام باقرعليه السلام فرمود: «مهدي در حالي قيام خواهد کرد که يک تار موي سفيد در سر و محاسن او ديده نمي شود». [7] .
و همين معنا در کلام نوراني امام مجتبي عليه السلام آمده است که حضرت مهدي در سن و سالي کمتر از چهل ظهور خواهد کرد. [8] .
از روايات فوق و احاديث ديگر، مي توان حضرتش را اين گونه وصف نمود: چهره اش گندمگون، ابروانش هلالي و کشيده، چشمانش سياه و درشت و جذاب، شانه اش پهن، دندان هايش براق و گشاده، بيني اش کشيده و زيبا، پيشانيش بلند و تابنده، استخوان بندي اش استوار و صخره سان، دستان و انگشتانش درشت، گونه هايش کم گوشت و اندکي متمايل به زردي که از بيداري شب عارض شده، بر گونه راستش خالي مشکين، عضلاتش پيچيده و محکم، موي سرش بر لاله گوش ريخته، اندامش متناسب و زيبا، هيئتش خوش منظر و رباينده، رخساره اش در هاله اي از شرم بزرگوارانه و شکوهمند غرق، قيافه اش از حشمت و شکوه رهبري سرشار، نگاهش دگرگون کننده و خروشش درياسان و فريادش همه گير است. [9] .
پاورقي
[1] کمال الدين، ج 2، ص 78، ح 1؛ ر.ک: الکافي، ج 1، ص 514، ح 2.
[2] کمال الدين، ح 2، ص 48، ح 7.
[3] کمال الدين، ج 2، ص 367، ح 17.
[4] الغيبة، ص 214، ح 2.
[5] همان، ص 215، ح 3.
[6] همان، ص 304، ح 14.
[7] شرح الاخبار، نعمان بن محمدبن منصور، ج 3، ص 380.
[8] کمال الدين، ج 1، ص 315.
[9] خورشيد مغرب، ص 27.
تاریخ و ساعت انتشار :
۲۲:۱۹:۴۸ ~~~ ۱۳۹۹/۱۱/۰۸
۲۲:۱۹:۴۸ ~~~ ۱۳۹۹/۱۱/۰۸
دسته بندی :
اوصاف و خصائص مهدی
اوصاف و خصائص مهدی
با مهدی
