يکي از مدعيان دروغين نيابت، حسن شريعي است البته به يقين مشخص نيست که اسم او «حسن» باشد؛ بلکه او با لقب معروف شده است. در روايتي که نقل خواهد شد، راوي حديث به صورت حدس و گمان اسم او را حسن ذکر کرده است. [1] .

مؤلف «قاموس الرجال» مي نويسد: «از حديثي که شيخ طوسي رحمه الله نقل کرده، روشن مي شود که اسم او به صورت يقين روشن نيست و او معروف به لقب بوده است و اينکه «تلعکبري» راوي حديث، به صورت گمان حکم کرده که اسم او حسن است؛ به خاطر اينکه او «ابومحمد» بوده و غالباً کنيه کساني که «ابومحمد» است، اسم شان حسن مي باشد». [2] .

شريعي اولين کسي است که به دروغ و افترا، ادعاي نيابت امام زمان عليه السلام را کرد. او قبلاً از اصحاب امام هادي عليه السلام و امام حسن عسکري عليه السلام بود؛ ولي بعداًمنحرف شد.

تاريخ ادعاي نيابت دروغين او به صورت دقيق بيان نشده است؛ ليکن چون اين ادعاهاي دروغين، از دوران نايب دوم شروع شده است؛ به نظر مي رسد وي در دوران سفارت و نيابت محمدبن عثمان، به چنين عملي دست زده است!

علماي رجال درباره شرح حال او زياد بحث نکرده اند؛ لذا جامع ترين سخن درباره ايشان، کلام شيخ در «کتاب الغيبة» است.

شيخ طوسي رحمه الله درباره «شريعي» مي نويسد: «نخستين کسي که به دروغ و افترا، دعوي نيابت خاصّ از جانب امام زمان عليه السلام کرد،شخصي معروف به «شريعي» بود. جماعتي از علما از ابومحمد تلعکبري از ابوعلي محمدبن همام نقل کرده اند: کنيه شريعي «ابومحمد» بود.

تلعکبري مي گفت: گمان دارم نام وي حسن باشد. او از اصحاب امام هادي عليه السلام و امام حسن عسکري عليه السلام به شمار مي آمد. او نخستين کسي است که مدعي مقامي شد که خداوند براي او قرار نداده بود و شايسته آن هم نبود! در اين خصوص بر خدا و حجّت هاي پروردگار دروغ بست و چيزهايي به آنان نسبت داد که شايسته مقام والاي آنان نبود و آنها از آن به دور بودند. از اين رو شيعيان هم او را ملعون دانسته و از وي دوري جستند و توقيعي از جانب ولي عصرعليه السلام در خصوص لعن و دوري از وي صادر شد. [3] .
پاورقي
[1] کتاب الغيبة، ص 397.

[2] قاموس الرجال، ح 3، ص 262.

[3] کتاب الغيبة، ص 397، ح 368.