جبرئيل
«جبرئيل»، يکي ازچهار فرشته مقرّب و برترين آنها (ميکائيل، اسرافيل و عزرائيل)است. او در اديان ابراهيمي رابط ميان خداوندوپيامبران است. در کتاب هاي ديني يهوديت، مسيحيت و اسلام از نقش جبرئيل بسيار ياد شده است. جبرئيل، ابراهيم عليه السلام را از آتش به فرمان خدا نجات داد و از موسي عليه السلام در مبارزه با فرعون حمايت کرد. هنگام خروج بني اسرائيل از مصر، فرعونيان را به بحر احمر کشانيد…
«جبرئيل»، يکي ازچهار فرشته مقرّب و برترين آنها (ميکائيل، اسرافيل و عزرائيل)است. او در اديان ابراهيمي رابط ميان خداوندوپيامبران است. در کتاب هاي ديني يهوديت، مسيحيت و اسلام از نقش جبرئيل بسيار ياد شده است. جبرئيل، ابراهيم عليه السلام را از آتش به فرمان خدا نجات داد و از موسي عليه السلام در مبارزه با فرعون حمايت کرد. هنگام خروج بني اسرائيل از مصر، فرعونيان را به بحر احمر کشانيد و در آن غرق کرده بر شموئيل ظاهر شد و به داوودعليه السلام ساختن زره آموخت. او زکرياعليه السلام رابه ولادت يحيي عليه السلام و مريم عليها السلام را به ولادت عيسي عليه السلام بشارت داد. [1] .
در سنت اسلامي و قرآن کريم، جبرئيل همان «روح القُدُس» است. دليل صريح اين مطلب، آيه 102 سوره «نحل» است: «قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ القُدُسِ مِنْ رَبِّکَ»؛ «بگو آن (قرآن) را روح القدس از سوي پروردگارت نازل کرده است». در آيه 97 سوره «بقره» نيز آمده است: «قُلْ مَنْ کانَ عَدُوّاً لِجِبْريلَ فَاِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلي قَلْبِکَ بِاِذنِ اللَّهِ»؛ «بگو هر کس دشمن جبرئيل شد [بداند] که جبرئيل آن (قران) را به دستور الهي بر دل تو نازل کرده است».
همچنين در قرآن با نام هاي روح (غافر، 15)، «الرُّوحُ الاَمين» (شعراء، 193)، «شَديدُ القُوي» (نجم، 50) و «رَسُولٌ کَريم» (تکوير، 21 - 19) از او ياد شده است.
در سوره «نجم» به ملاقات يا مواجهه پيامبرصلي الله عليه وآله با جبرئيل، تصريح دارد. طبق احاديث بسياري، جبرئيل به صورت جوان خوشرويي به نام دحيه کلبي، بر حضرت محمدصلي الله عليه وآله ظاهر مي شده است. [2] آن حضرت، جبرئيل را به صورت اصلي خودش نيز مشاهده کرده است.
در غزوه بدر با هزاران فرشته، به مدد پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله و ياران او آمد، در معراج همسفر و راهنماي حضرت رسول صلي الله عليه وآله بود و در منتهاي معراج، در «سدرةالمنتهي»، از مسير باز ماند و به پيامبرصلي الله عليه وآله گفت: ديگر مأذون نيست که پيش تر رود و آن حضرت به تنهايي به سير معراج ادامه داد.
نام هاي ديگر جبرئيل، عبارت است از: فرشته وحي، امين وحي، روح الامين عقل اوّل، ناموس اکبر، روح اعظم. [3] .
علامه مجلسي رحمه الله در بحارالانوار (ج 25، ص 47 به بعد) بابي تحت اين عنوان که «ائمه عليهم السلام مؤيد به روح القدس بوده اند» باز کرده و احاديث فراواني از منابع معتبر نقل کرده است.
رواياتي چند، نقش آن فرشته بزرگ الهي را در قيام عظيم و جهاني حضرت مهدي عليه السلام، به روشني بيان کرده و از او به عنوان اولين کسي که با حضرت مهدي عليه السلام بيعت خواهد کرد، نام برده است.
در بعضي از روايات آمده است: او به همراه خيل عظيمي از فرشتگان، هنگام ظهور در محضر آخرين حجّت الهي حاضر شده و به ياري آن حضرت خواهند شتافت.
امام صادق عليه السلام در قسمتي از يک روايت طولاني فرموده است: «... فَاَوّلُ مَنْ يُبايِعُهُ ذَلکَ الطائِرُ وَهُوَ وَاللَّهِ جَبْرَئيل عليه السلام» [4] .
نيز فرمود: «اَوَّلُ مَنْ يُبايِعُهُ جَبْرَئيل...». [5] و [6] .
پاورقي
[1] ر.ک: کتاب مقدس، کتاب دانيال، باب 8، عدد 16 و باب 9 عدد 21؛ انجيل متي، باب اول عدد 19 و....
[2] الکافي، ج 2، ص 587؛ المناقب، ج 2، ص 244.
[3] ر.ک: لغتنامه دهخدا.
[4] الکافي، ج 4، ص 184، ح 3؛ علل الشرايع، ح 2، ص 429، ح 1.
[5] علي بن ابراهيم قمي، تفسير قمي، ج 2، ص 204.
[6] ر.ک: الغيبة، ص 314، ح 6؛ روضةالواعظين، ص 265.
در سنت اسلامي و قرآن کريم، جبرئيل همان «روح القُدُس» است. دليل صريح اين مطلب، آيه 102 سوره «نحل» است: «قُلْ نَزَّلَهُ رُوحُ القُدُسِ مِنْ رَبِّکَ»؛ «بگو آن (قرآن) را روح القدس از سوي پروردگارت نازل کرده است». در آيه 97 سوره «بقره» نيز آمده است: «قُلْ مَنْ کانَ عَدُوّاً لِجِبْريلَ فَاِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلي قَلْبِکَ بِاِذنِ اللَّهِ»؛ «بگو هر کس دشمن جبرئيل شد [بداند] که جبرئيل آن (قران) را به دستور الهي بر دل تو نازل کرده است».
همچنين در قرآن با نام هاي روح (غافر، 15)، «الرُّوحُ الاَمين» (شعراء، 193)، «شَديدُ القُوي» (نجم، 50) و «رَسُولٌ کَريم» (تکوير، 21 - 19) از او ياد شده است.
در سوره «نجم» به ملاقات يا مواجهه پيامبرصلي الله عليه وآله با جبرئيل، تصريح دارد. طبق احاديث بسياري، جبرئيل به صورت جوان خوشرويي به نام دحيه کلبي، بر حضرت محمدصلي الله عليه وآله ظاهر مي شده است. [2] آن حضرت، جبرئيل را به صورت اصلي خودش نيز مشاهده کرده است.
در غزوه بدر با هزاران فرشته، به مدد پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله و ياران او آمد، در معراج همسفر و راهنماي حضرت رسول صلي الله عليه وآله بود و در منتهاي معراج، در «سدرةالمنتهي»، از مسير باز ماند و به پيامبرصلي الله عليه وآله گفت: ديگر مأذون نيست که پيش تر رود و آن حضرت به تنهايي به سير معراج ادامه داد.
نام هاي ديگر جبرئيل، عبارت است از: فرشته وحي، امين وحي، روح الامين عقل اوّل، ناموس اکبر، روح اعظم. [3] .
علامه مجلسي رحمه الله در بحارالانوار (ج 25، ص 47 به بعد) بابي تحت اين عنوان که «ائمه عليهم السلام مؤيد به روح القدس بوده اند» باز کرده و احاديث فراواني از منابع معتبر نقل کرده است.
رواياتي چند، نقش آن فرشته بزرگ الهي را در قيام عظيم و جهاني حضرت مهدي عليه السلام، به روشني بيان کرده و از او به عنوان اولين کسي که با حضرت مهدي عليه السلام بيعت خواهد کرد، نام برده است.
در بعضي از روايات آمده است: او به همراه خيل عظيمي از فرشتگان، هنگام ظهور در محضر آخرين حجّت الهي حاضر شده و به ياري آن حضرت خواهند شتافت.
امام صادق عليه السلام در قسمتي از يک روايت طولاني فرموده است: «... فَاَوّلُ مَنْ يُبايِعُهُ ذَلکَ الطائِرُ وَهُوَ وَاللَّهِ جَبْرَئيل عليه السلام» [4] .
نيز فرمود: «اَوَّلُ مَنْ يُبايِعُهُ جَبْرَئيل...». [5] و [6] .
پاورقي
[1] ر.ک: کتاب مقدس، کتاب دانيال، باب 8، عدد 16 و باب 9 عدد 21؛ انجيل متي، باب اول عدد 19 و....
[2] الکافي، ج 2، ص 587؛ المناقب، ج 2، ص 244.
[3] ر.ک: لغتنامه دهخدا.
[4] الکافي، ج 4، ص 184، ح 3؛ علل الشرايع، ح 2، ص 429، ح 1.
[5] علي بن ابراهيم قمي، تفسير قمي، ج 2، ص 204.
[6] ر.ک: الغيبة، ص 314، ح 6؛ روضةالواعظين، ص 265.
تاریخ و ساعت انتشار :
۲۲:۱۹:۴۸ ~~~ ۱۳۹۹/۱۱/۰۸
۲۲:۱۹:۴۸ ~~~ ۱۳۹۹/۱۱/۰۸
دسته بندی :
مهدی و واژگان
مهدی و واژگان
با مهدی
