همانگونه که وجود امام زمان و ساير امامان در زمان حضور و ظهور ايشان داراي برکات و فوائد بزرگي است .در زمان غيبت نيز وجود او منشأ برکات فرواني است از جمله:

1- اميدبخشى؛ اعتقاد به امام زنده‏اى که هر لحظه اميد به ظهور آن است، همچون زنده بودن فرمانده در ميدان جنگ است که موجب دلگرمى و اميد به پيروزى در سربازان است.

- اثر تربيتى و خودسازى؛توجه به نظارتى که از طرف امام (عج) هر هفته نسبت به پيروانش اعمال مى‏گردد، مى‏تواند تأثير ويژه‏اى روى افراد بگذارد؛ زيرا از برخى آيات مانند “و قل اعلموا فسيرى اللَّه عملکم و رسوله و المؤمنون” بگو عمل کنيد، خداوند و فرستاد? او و مؤمنان اعمال شما را مى‏بينند.[1] و روايات فراوانى که در مورد ارايه اعمال نيکان و فاجران (و گنه کاران) در هر روز، يا هر دوشنبه، يا پنج شنبه به پيامبر گرامى اسلام (ص) و امامان معصوم (‏ع) وجود دارد، ضرورت محاسبه و مراقبه‏ى اعمال امرى کاملاً روشن و مسلم است.

مؤمنان منتظر، خود و اعمال خود را حاضر در محضر آن وجود شريف مى‏دانند و از خوف اين که مبادا خاطر آن عزيز را مکدر نمايند و موجب ناراحتى و يا محروميت از عنايت ويژه ايشان شوند، مواظب اعمال و رفتار خويش بوده و براى قرب بيشتر و جلب توجه خاص آن حضرت، در راه تعالى و آمادگى بيشتر تلاش مى‏نمايند.[2]

3- پاسدارى آيين خدا؛ اميرمؤمنان، على (ع)، در کلامى نورانى و کوتاه، لزوم وجود رهبران الاهى در هر عصر و زمان را بيان فرموده: “آرى هيچ گاه زمين از قيام کننده با حجّت و دليل خالى نمى‏ماند. خواه ظاهر و آشکار باشد، يا مخفى و پنهان. تا دلايل و اسناد روشن الهى ضايع نگردد، و به فراموشى نگرايد”.[3]

امام زمان (عج) در زمان غيبت همچون خورشيد پشت ابر است.[5] از برکات امام زمان (عج) در زمان غيبت اين است که گروهى مى‏توانند از ابرها بالا رفته مستقيماً از شعاع آفتاب استفاده نمايند و در پرتو اين ارتباء تدريجاً ساخته شوند

با گذشت زمان و آميختن سليقه‏ها و افکار شخصى به مسائل مذهبى و گرايش‏هاى مختلف به سوى برنامه‏هاى ظاهر فريب مکتب‏هاى انحرافى و دراز شدن دست مفسده جويان به سوى مفاهيم آسمانى، اصالت پاره‏اى از اين قوانين از دست مى‏رود و دست خوش تغييرات زيان بخشى مى‏گردد.

بايد آيين اصيل حفظ گردد و جلوى تحريفات و تغييرات و خرافات گرفته شود و اين آيين براى نسل‏هاى آينده محفوظ بماند، آيا جز اين است که بايد اين رشته به وسيله‏ يک پيشواى معصوم ادامه يابد، خواه آشکار و مشهور باشد، يا پنهان و ناشناس (لئلا تبطل ححج اللَّه و بيناته)؟

سينه امام (ع) و روح بلندش، صندوق آسيب ‏ناپذير حفظ اسناد آيين الاهى است که همه اصالت‏هاى نخستين و ويژگى‏هاى آسمانى اين تعلميات را در خود نگاه دارى مى‏کند تا: “دلايل الاهى و نشانه‏هاى روشن پروردگار باطل نگردد و به خاموشى نگرايد”.[4]

4- تربيت يک گروه ضربتى؛ امام زمان (عج) در زمان غيبت همچون خورشيد پشت ابر است.[5] از برکات امام زمان (عج) در زمان غيبت اين است که گروهى مى‏توانند از ابرها بالا رفته مستقيماً از شعاع آفتاب استفاده نمايند و در پرتو اين ارتباط، تدريجاً ساخته شوند.

5- نفوذ روحانى؛

(تربيت تکوينى از طريق ولايت تکوينى) امام زمان (عج) شخصيتى است بى همتا که سبب مى‏گردد، دل‏هاى آماده، در هر جا که باشند، تحت تأثير جذبه مخصوص اشع? نيرومند و پر دامنه شخصيتش، قرار گيرند و از اين طريق آن امام معصوم مى‏تواند به تربيت نفوس بپردازد، هر چند خود نفوس، چندان آگاه نباشد.

امام (عج) از نظر باطن بر اعمال مردم ولايت دارد و آنچه به باطن و حقيقت موضوع هدايت (دل‏ها و اعمال مردم) مربوط است، بر امام (عج) مکشوف است. لذا اعمال نيک و بد در نزد او حاضر و راه سعادت و شقاوت تحت نظر او است. پس مقام امامت توأم با هدايت است و اين هدايت، به معناى اراي? طريق نيست، بلکه رساندن به مقصود مراد است؛ زيرا اراي? طريق، نماياندن راه و خواندن مردم به سوي خدا، کار همه پيامبران و مؤمنان است.[6]

6- هدف آفرينش؛ جهان آفرينش همانند باغ با طراوتى است که انسان‏ها، درختان و بوته‏هاى اين باغ اند و آنها که در مسير تکامل‏اند، درختان و شاخه‏هاى پربار و منحرفين، علف‏هاى هرز اين باغ مى‏باشند. هدف از آبيارى چنين باغى آن است که درختان ميوه سيراب گردند نه علف‏هاى هرز “ان الارض يرثها عبادى الصالحون”.[7] اگر روزى فرا برسد که تمام درختان باغ خشک شوند و گروه صالحان از روى زمين برچيده گردند، دليلى بر آبيارى اين باغ و ادام? فيض وجود نخواهد داشت. و امام معصوم (ع) چون انسان کامل است، سمبل گروه صالحان است و هدف اصلى آفرينش و از اين جهت مورد خطاب قرار مى‏گيرد که: “لولاک لما خلقت الافلاک”.[8] و يا بيان مى‏شود که: “لو بقيت الارض بغير الامام لساخت”.[9] و يا “بيمنه رزق الورى و بوجوده تثبت الارض و السماء؛”[10] يعنى از برکت وجود حجت الاهى است که مردم روزى مى‏برند و به خاطر هستى اوست که زمين و آسمان بر پاست.

امام باقر (ع) مى‏فرمايد: «نحن الاسماء الحسنى»[12] يعنى ما تمام و همه‏ى اسماي حسناى الاهى مى‏باشيم

7- واسطه فيض بودن؛در عرفان گفته مى‏شود که حق در مقام ظهورات ذاتى، وحدت قاهره و در ظهورات متکثره فعلى، تعينات خاصه را اظهار مى‏دارد، ولى آن وحدت، بدون کثرت و اين کثرت، بدون وحدت حقيقى است، لذا نياز به تجلى سومى بود که بتواند مقام جمع و تفصيل را ارايه کند، برزخ بين عالم ربوبيت و عبوديت و جامع حق و خلق باشد. از سويى به عالم طبيعت مربوط باشد و از سويى ديگر به عالم واحديت؛ يعنى واسطه‏اى باشد بين اين دو عالم.

انسان کامل که مصداق بارزش امام معصوم (ع) است، از اين دو نسبت برخوردار است و به خاطر همين واسطه‏ى فيض به ما سوى (کثرات محضه)، مظهر ربوبيتِ حق شده است. و اگر گفته شده که: “بهم يرزقون اللَّه عباده و بهم ينزل القطر من السماء و بهم تخرج برکات الارض”.[11] سخنى گزاف و مبالغه نيست. با توجه به همين مقام است که امام باقر (ع) مى‏فرمايد: “نحن الاسماء الحسنى”؛[12] يعنى ما تمام و همه‏ى اسماي حسناى الاهى مى‏باشيم.

از اين رو برپايى نظام آفرينش و اعطاى فيض به ما سوى اللَّه و هدايت و تربيت و خودسازى انسان‏ها، و… فرع بر وجود امام زنده‏اى است که از وجود او ما سوى اللَّه فيض ببرند و عطش خود را سيراب نمايند.



پي نوشت ها :

[?] توبه، ????

[?] ر.ک: تفاسير قرآن کريم، ذيل آيه‏ى ??? سوره‏ى توبه؛ الميزان، ج ?، ص ???؛ تفسير برهان، ج ?، ص ???؛ اصول کافى، ج ?، ص ??? – ????

[?] اللهم بلى لاتخلوا الارض من قائم للّله بحجة اما ظاهراً مشهوراً او خائفاً مغموراً لئلا تبطل حجج اللَّه و بيناته”، نهج البلاغه، قصار الحکم، ص ???؛ ميزان الحکمة، ج ?، ص ???? (ر.ک: اصول کافى، ج ?، ص ??? – ????)

[?] از خطبه ??? نهج البلاغه، استفاده مى‏شود که امام زمان (عج) براى دفاع از اسلام کوشش مى‏کند. ر.ک: مکارم شيرازى، ناصر، حکومت جهانى مهدى (عج)، ص ??? – ????

[?] بحارالانوار، چاپ قديم، ج ??، ص ????

[?] الميزان، ج ?، ص ??? – ???؛ شيعه در اسلام، ص ???، فصل ششم از معرفت امام. براى آگاهى بيشتر از تأثير ولايت تکوينى در هدايت انسان‏ها، رجوع شود به کتاب: القيادة فى الاسلام، رى شهرى، ص ?? – ??? نويسنده با ذکر روايتى از کتاب الکافى، ج ?، ح ?، ص ??? مى‏گويد: خورشيد علاوه بر روشنايى ظاهرى در تکامل مادى به صورت تکوين مؤثر است و همينطور است خورشيد معنوى، زيرا اوست که ارواح صاحب اهليّت را به صورت تکوينى به سمت کمال مطلق هدايت و رهبرى مى‏کند. القيادة فى الاسلام، ص ???

[?] انبياء، ????

[?] حکومت جهانى مهدى، ص ??? و ????

[?] الکافى، ج ?، ص ???؛ ميزان الحکمة، ج ?، ص ????

[??] حکومت جهانى مهدى، ص ??? و ????

[??] بحارالانوار، ج ??، ص ???

[??] نور الثقلين، ج ?، ص ???؛ اصول کافى، کتاب توحيد، باب نوادر، حديث ??