سؤال: مقايسه قيام عاشوراي حسيني با انقلاب حضرت مهدي(ع)


جواب:

انقلاب امام حسين(ع) و امام زمان(عج) در برخي از عوامل اشتراك و در برخي عناصر تفاوت دارند كه با بيان برخي از آنها عناصر اشتراك و تفاوت روشن خواهد شد.

اين نوشتار در دو بخش سامان يافته است:

الف) عناصر اشتراك

رهبري: يكي از عناصر مشترك اين دو نهضت، عنصر رهبري است، يعني در هر دو نهضت و قيام، امام و حجت خدا رهبر هستند. در حادثهي عاشورا رهبر و قافله سالار آن امام حسين(ع) است و در نهضت جهاني امام زمان، رهبر آن امام زمان(عج) ميباشد.

اهداف: هر دو نهضت در اهداف نيز اشتراك دارند، زيرا هدف هر دو نهضت حاكميت دين، ظلم ستيزي و بسط عدالت و به انجام رساندن وظيفه و مسئوليت الهي ميباشد؛ چنانچه بارها امام حسين(ع) از حاكميت ديني، (1) برقراري عدالت و بازيابي ارزشها و بدعت زدايي سخن گفت. امام حسين(ع) در نامهاي به مردم بصره نوشت: ... شما را به كتاب خدا و سنت پيامبر دعوت ميكنم، زيرا در شرايطي قرار گرفتهايم كه ديگر سنت پيامبر از ميان رفته و جاي آن را بدعت فرا گرفته است.(2)

امام علي(ع) درخصوص يكي از اهداف قيام امام زمان(ع) فرمود: يحي ميت الكتاب و السنة؛(3) مهدي(ع)، كتاب خدا و سنت مرده را زنده ميكند.

پيشبيني: يكي ديگر عناصر اشتراك اين دو نهضت در پيشگويي آن ظهور ميكند: از برخي روايات استفاده ميشود كه معصومان(ع) از حادثه كربلا و شهادت امام حسين(ع) و ياران او خبر دادهاند.(4) برخي از محدثان نوشتهاند، هنگامي كه امسلمه همسر پيامبر(ص) از حركت امام حسين(ع) آگاه شد، به حضور آمده، عرضه داشت: با حركت خود به سوي عراق مرا محزون نگردان، زيرا از جدت رسول خدا شنيدم كه فرمود: فرزندم حسين در خاك عراق و در محلي به نام كربلا كشته خواهد شد. امام در پاسخ فرمود: مادر! (گمان نكن كه از اين جريان تنها تو آگاه هستي) خود بهتر از تو ميدانم كه به ستم و دشمني كشته خواهم شد و سرم از تن جدا ميشود، اما خداوند بزرگ چنين خواسته است.(5)

در برخي روايات ديگر از غيبت، عوامل غيبت و تشكيل حكومت امام زمان(ع) پيشگويي شده و معصومان(ع) از غيبت حضرت خبر دادهاند.(6)

ياران: يكي از عوامل اشتراك دو نهضت وجودياران با وفا و شجاع ميباشد. در حادثهي كربلا تعدادي از افراد بودند (كه تا آخرين لحظه امام را همراهي كرده و سرانجام به شهادت رسيدند. آنها كساني بودند كه امام حسين(ع) از آنان به عنوان بهترين و با وفاترين ياران ياد كرد.(7) در نهضت امام زمان(ع) نيز افرادي هستند كه از آنها به عنوان ياران خاصي ياد ميشود كه در برخي روايات تعداد آن 313 نفر (8) و در برخي روايات بيشتر ياد شده است.(9)

ب) عوامل تفاوت

قيام امام حسين(ع) با قيام امام زمان(ع) تفاوتهائي دارد.

شكست و پيروزي: يكي از تفاوتهاي اين دو قيام در شكست و پيروزي ظهور ميكند. متأسفانه قيام امام حسين(ع) به حسب ظاهر شكست خورد و حضرت و ياران او به شهادت رسيدند و اهل بيت او را به اسارت بردند، ولي امام زمان(ع) در نهضت جهاني خويش پيروز شده و به تشكيل حكومت جهاني پرداخته و جهان را پر از عدل و داد، ميكند همان گونه كه پر از ستم شده بود (10) از سوي ديگر در زمان او دين حاكميت يافته و حضرت درصدد انتقامگيري براي امام حسين(ع) و ياران برميآيد، چنان كه امام حسين(ع) فرمود: فرزندم، علي! به خدا سوگند! خون من قرار نميگيرد و آرام نمييابد تا اين كه خداوند مهدي را برانگيزد و به خاطر خون من هفتاد هزار نفر از منافقان كافر و فاسق را بكشد.(11)

يكي از تفاوتهاي دو قيام در محدود بودن يا گستردگي آنها ظهور ميكند از آن جا كه اراده خداوند بر آن تعلق گرفته كه دين خدا بر جهان حاكم شود (12) و صالحان و مستضعفان بر جهان حكومت كنند (13)، نهضت امام زمان(ع) جهاني است؛ ولي نهضت امام حسين(ع) با توجه به زمينه و عوامل فرهنگي محدود بوده و در مقطع زماني خاص صورت گرفت كه ميتوان، از اين به عنوان قيام و نهضت داخلي ياد نمود.

مقدمه: يكي ديگر از تفاوتها اين است كه قيام امام حسين(ع) بستر و زمينه ساز نهضت جهاني امام زمان(ع) ميباشد. اين گونه نهضتهاي اصلاحي بدان جهت صورت ميگيرد كه افكار عمومي به مرور زمان آماده پذيرش حكومت جهاني امام زمان شود.

پينوشتها:

1 - تحف العقول، ص 168؛ بحارالانوار، ج 100، ص 79.

2 - تاريخ طبري، حوادث سال 61.

3 - نهجالبلاغه فيض الاسلام، خطبه 138.

4 - اثبات الوصيه، ص 162؛ بحارالانوار، ج 44، ص 331؛ لهوف، ص 23.

5 - راوندي، خرائج، ص 26؛ مدينة المعاجز، ص 244.

6 - بحارالأنوار، ج 51، ص 72.

7 - مقتل خوارزمي، ج 1، ص 246؛ لهوف ص 79.

8 - لطف الله صافي، منتخب الأثر، ص 166؛ غيبة نعماني، ص 315.

9 - همان.

10 - بحارالانوار، ج 41، ص 71 - 72.

11 - مناقب ابن شهرآشوب، ج 4، ص 85؛ بحارالأنوار، ج 45؛ 299.

12 - صف (61) آيه 9، ر. ك: شهيد مطهري، قيام و انقلاب مهدي، ص 56.

13 - نور (24)، آيه 55، قصص (28)، آيه 5، انبياء (21)، آيه 105، اعراف (7)، آيه 128.