نویسنده : حاتم جدیدی

اشاره :


دراین نوشتار قصد داریم با نگاه استراتژیک به روایات آخرالزمانی، رویکرد جغرافیای سیاسی آخرالزمان را نسبت به منطقه شام و لبنان مورد بررسی قرار دهیم.
مقدمه :


با بررسی روایات مستند پیرامون آخرالزمان به بیش از شش هزار روایت پیرامون مهدویت، آخرالزمان، ظهور، حوادث قبل از ظهور و... برخورد می‌نماییم. آنچه قابل تأمل می‌باشد علت صدور این روایات با این حجم می‌باشد. آیا این روایات تنها برای ایجاد امید به آینده صادر گردیده است؟ آیا این روایات صرفاً جهت پیش گویی و اطلاع از آینده صادر گردیده است؟
بی‌شک این تعداد از روایات با رویکردها و وجوه مختلف صرفاً برای چنین اهدافی صادر نگردیده ، بلکه با مطالعه برخی روایات که به « ممهدون » اشاره دارند یا روایاتی که به شرایط ظهور اشاره دارند، متوجه می‌شویم که باید به روایات صادره با رویکرد دیگری نگاه شود. در این تحلیل و پژوهش قصد داریم به سؤالات زیر پاسخ دهیم:
۱ـ آیا روایات مستند شیعه می‌تواند به عنوان سند راهبردی جهت نهضت انتظار در دوره غیبت و آخرالزمان مورد استفاده قرار گیرد؟
۲ـ آیا شیعیان در نهضت زمینه‌ساز، در مناطق درگیر در آخرالزمان، می‌توانند با استفاده از روایات معتبر با فتنه‌های آخرالزمانی مقابله نمایند و زمینه ظهور حضرت حجت(ع) را فراهم سازند؟
۳ـ منطقه شام و لبنان به عنوان یکی از مناطق درگیر در آخرالزمان و ظهور چه نقشی در نهضت زمینه‌ساز ظهور دارد؟
۴ـ نهضت زمینه ساز ظهور در لبنان و شام، می‌تواند راهبردهای آخرالزمانی حرکت خود را از روایات استخراج نماید؟
۵ ـ جمهوری اسلامی ایران به عنوان اُم القُرای جهان اسلام و نهضت زمینه ساز در ارتباط با لبنان و نهضت مقاومت اسلامی و زمینه‌ساز ظهور، چه راهبردهایی را در سیاست خارجی خود می‌تواند اتخاذ نماید؟
۶ ـ آیا می‌توان راهبردهای نهضت زمینه ساز را از درون روایات استخراج نمود؟ لازمه آن داشتن چه رویکردی به روایات می‌باشد؟
۱ـ رویکرد مختار ( استراتژیک ) و رویکردهای مختلف به روایات آخرالزمان.


لازمه زمینه‌سازی و ایجاد شرایط یک پدیده عظیم مانند ظهور، داشتن رویکرد استراتژیک در بررسی روایات می‌باشد. رویکرد استراتژیک به معنی استخراج مبانی و راهبرها از روایات جهت تحقق شرایط ظهور می‌باشد.
با این رویکرد می‌توان روایات را از منظرهای مختلف مورد بررسی قرار داد. ما در این قسمت به برخی رویکردها اشاره می‌نماییم.
روایات از یک منظر به دو بخش تقسیم میشوند:
الف ـ اخبار نشانه گذار :


اخبار نشانه‌گذار که اغلب سیاق پیش‌گویی دارند روایاتی هستند که برای نشانه‌گذاری مسیر حق و باطل صادر شده است.
ب ـ اخبار استرتژیک :


بخش قابل توجهی از این اخبار کاربری بالاتری دارند و آن استراتژی‌سازی است. استراتژی به این معنا که همه امکانات، دارایی‌ها و استعدادها در مسیری خاص برای هدفی خاص مدیریت شود. منظور از استراتژی در اینجا این است که با توجه به هدفی خاص که از سوی خبر غیبی به دست آمده امکانات را بسیج نماییم. (۱)
در حقیقت پدیده ظهور تمام جوانب جامعه بشری را مانند فرهنگ، سیاست، مدل زندگی، اقتصاد، تغذیه، تدابیر نظامی و..... در بر می‌گیرد و برای زمینه‌سازی ظهور نیز باید در تمام این حوزه‌ها بسترسازی را ایجاد نمود . در واقع نهضت زمینه‌ساز برای تمام شئون زندگی انسان باید از روایات، راهبرد آخرالزمانی استخراج نماید.لازمه این فرآیند داشتن رویکرهای مختلف در بررسی روایات می‌باشد.
یکی از مثال‌های عالی برای زمینه‌سازی و استراتژی داشتن برای پدیده‌ای در آینده، تمهیدات الهی و استراتژی ابراهیم جهت بعثت خاتم‌الانبیا در مکه است. ابراهیم(ع) پدر ادیان توحیدی است. بنا به وعده الهی قرار است نبوت و امامت در نسل و ذریه او باشد. از او دو فرزند (اسحاق و اسماعیل) پدید می‌آید اما نبوت در شاخه اسحاقی دنبال می‌شود. یعقوب (اسرائیل) فرزند اسحاق و سپس پیامبران بنی اسرائیل: یوسف، داود، سلیمان، موسی، عیسی(ع). ابراهیم در یک برنامه عجیب، هاجر و اسماعیل را به سرزمین مکه ـ که بی‌آب و علف است ـ می‌آورد. آنجا کعبه را بنا می‌کند، در حالی که قبل و بعد از این عمل تا قرون بعدی همچنان بیت‌المقدس قبله است. آنجا دست به دعا بلند و « لسان صدقٍ فی الآخرین» از خدا می‌خواهد. این دعای پر رمز و رازی است: «لسان صدق» در «آخرالزمان!» خداوند که وعده استخلاف بندگان صالح را توسط بنی اسرائیل دنبال می‌کرد و آنها را فضیلت‌ها بخشیده بود به علت نافرمانی‌ها و عهدشکنی، عهد خویش را از آنها برمی‌دارد. آخرین پیامبر خدا در این قوم ـ عیسی(ع) ـ احساس کفر در آنها می‌نماید و خداوند از جمله به او وعده می‌دهد که کافران از بنی‌اسرائیل تا قیامت زبون و زیر دست قرار گیرند. اگر فردای تاریخ را نمی‌دیدیم کار خلیل‌الرحمان در چند قرن قبل عبث و لغو جلوه می‌کرد، اما اینجا آن استراتژی ـ عمارت کعبه و قرار دادن نسل اسماعیل در آنجا ـ کارکرد خود را نشان می‌دهد. نبوت از شاخه اسحاقی‌اش به شاخه اسماعیلی منتقل می‌شود. پس از مدتی طولانی، آخرین پیامبر الهی از نسل او در مکه ظهور می‌کند که لسان صدق توحید ابراهیمی در آخرین و هویت مستقل دین الهی را برپا کرده، کعبه‌ای که بنای ابراهیم است را قبله قرار می‌دهد. این نمونه‌ای از برنامه‌ریزی اخذ استراتژی با توجه به علم سابق الهی و سروش غیبی او برای آینده است. جالب اینکه غیر از خلیل خدا و اوصیائش برخی دشمنان نیز با اطلاع از اخبار غیبی در انتظار این بعثت به آنجا کوچ کرده و حوادث بعثت آن نبی را رصد می‌کنند، به‌طوری که قرآن در چند جا می‌فرماید: «پیامبر را می‌شناسند همانگونه که بچه‌هاشان را» (۲)
رویکرد استراتژی سازی از روایات برای عملیاتی نمودن نهضت زمینه ساز لازمه ممهد بودن نسبت به مهدویت می‌باشد. در حقیقت تمامی پیامبران و اولیاء الهی نیز نسبت به آخرالزمان و زمینه‌سازی مهدویت با رویکرد استراتژیک برخورد نموده اند.
در زیر به برخی رویکردها در بررسی روایات آخرالزمانی اشاره می‌نماییم:
۱ـ رویکرد نشانه گذار
۲ـ .......... استراتژیک.
۳ـ .......... استراتژی سازی.
۴ـ .......... یافتن مختصات همه جانبه ظهور.
۵ ـ ........ عقیده به بداء، یعنی امکان تغییر در کم و کیف ظهور.
۶ ـ ........ زمینه سازی، پیرامون یاری حضرت.
۷ـ ....... مقابله با فتنه دشمنان امام .
۸ـ ........ فلسفه تارخی به ظهور و آخرالزمان .
۹ـ ........... عدم تعجیل و توقیت در ظهور.
۱۰ـ ....... دعائی برای تعجیل در فرج.
۱۱ـ ........ انتظار استراتژیک در مقابل انتظار فردی.
۱۲ـ ........ دستیابی به متد علمی و قابل دفاع جهت برداشت از اخبار آخرالزمان.
۱۳ـ ....... فرهنگ سازی در مردم برای عدم خلط زمینه سازی با تطبیق و توقیت.
۱۴ـ ....... واژه محوری.
۱۵ـ ...... نشانه های تاریخی و علائم زمانمند. (۳)
۱۶ـ ...... شخصیت محور.
۱۷ـ ...... پدیده محور.
۱۸ـ ..... مکان محور.
۱۹ـ ..... مصداق محور.
۲۰ـ ....... ژئوپلیتیک.
۲۱ـ ....... ژئواستراتژیک.
۲۲ـ ..... ژئوکالچر.
۲۳ـ ........ ژئودکترینال.
۲۴ـ ...... ژئوتکنیکال و ژئوتاکتیکال.
۲۵ـ ..... پارادایم شناسی.
۲۶ـ ...... عاقبت مداری.
۲۷ـ ..... حق مداری.
۲۸ـ ....... باطل شناسی، تبیین عملکرد جریان باطل و دشمنان مهدویت.
۲۹ـ ..... .
برای اینکه بتوانیم جایگاه مناطق درگیر در آخرالزمان را ارزیابی نماییم باید روایات پیرامون آن‌ را با رویکرد استرتژیک مورد بررسی قرار دهیم.
منطقه لبنان به عنوان یکی از مناطق درگیر در جغرافیای سیاسی آخرالزمان، نقش مهمی در طول تاریخ نهضت انتظار داشته و دارد. در مقطع آخرالزمان با اوج گیری تقابل ژئوپلیتیکی دو دیدگاه آخرالزمانی یهودی و شیعی، نقش کشورهای مختلف در ارتباط با آن مشخص می‌گردد. در روایات مستند شیعه پیرامون نقش و جایگاه لبنان در تحولات آخرالزمانی، میتوان راهبردها و سیاست‌های چگونگی حرکت نهضت انتظار را استخراج نمود و در راستای زمینه سازی ظهور و مقابله با جریانات مخالف ظهور به کار برد.
در واقع این روایات بعنوان سند استراتژیک و عملیاتی شیعه که قابل استناد و مطمئن می‌باشد، می‌تواند راهبردهای حرکت آخرالزمانی ما را نسبت به منطقه و معادلات منطقه‌ای و جهانی، مشخص نماید.
ضرورت نگاه استراتژیک به منابع دینی، موضوعی می‌باشد که باید در محافل علمی و تحقیقاتی به آن پرداخته شود. در واقع اگر این روایات را بعنوان منابع اطلاعاتی و خبری شیعه از آینده بدانیم، نباید نسبت به آنها منفعل بود، بلکه لازم است با انتظاری پویا و دینامیک، در جهت پیاده نمودن زمینه‌های ظهور حضرت ولی عصر (عج) از آنها استفاده نمود و راهبردهای آخرالزمانی را پیاده نماییم.
جریان مسیحیت صهیونی و یهودیت صهیونی، در حرکتی پیش‌دستانه، با القاء تحریفات یهودی در انگاره‌های آخرالزمانی مسیحیت و یهودیت، اهداف شبکه شیطانی خود را بعنوان پیشگویی‌های آخرالزمانی معرفی نمودند و بسیاری از مسیحیان و یهودیان را برای پیاده نمودن اهداف خود، همراه ساختند.
با روی کار آمدن جریان نومحافظه‌کاران در ایالات متحده، آموزه‌های تحریف شده یهود، سند راهبردی سیاست خارجی و بین‌الملل آنها قرار گرفت و سوق دادن جهان به سمت تحریفات آخرالزمانی یهود، هدف غایی آنها قرار گرفته است. حمایت از رژیم صهیونیستی، تلاش در تشکیل اسرائیل بزرگ، تشکیل کلبه دیجیتالی سلطه جهانی یهود، سلطه بر منابع خاورمیانه، مقابله با اسلام به عنوان اصلی‌ترین رقیب تفکر انحرافی یهود و..... از سیاست‌های راهبردی ایالات متحده با رویکرد آخرالزمانی می‌باشد.
تفاوتی که میان اسلام و غرب وجود دارد، در مستند بودن، صحت و الهی یا شیطانی بودن پیشگویی‌های آنها می‌باشد. تشیع با دارا بودن منابع معتبر، صحیح و الهی، دارای پشتوانه قوی و قابل اتکاء در آینده شناسی و عاقبت شناسی می‌باشد. این موضوع یکی از ظرفیت‌های ژئوپلیتیکی آخرالزمانی شیعه می‌باشد، که باعث بالا رفتن قدرت اطلاعات استراتژیک آن شده است.
روایات یا اسناد استراتژیک شیعه را، می‌توان از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد. در واقع رویکرد ما به روایات می‌تواند از ابعاد مختلف باشد؛ رویکرد استراتژیک، ژئواستراتژیک، ژئوپلیتیک، مکان محور، زمان محور، حادثه محور، شخص محور، عاقبت مدار، تقابل محور، مرحله مدار، قدرت محور، سیاست محور، تمدن مدار، جغرافیا محور، .... رویکردهایی می‌باشد که در بررسی روایات می‌توان اتخاذ نمود و نسبت به آن سیاست گذاری داخلی و خارجی نمود. همین سیاست گذاری را در بینش سیاسی امام مشاهده می‌کنیم که در برخی از روایات به آن اشاره خواهیم نمود. ما در بررسی روایات زیر، رویکرد ژئوپلیتیک را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
پی نوشت ها :

۱ و ۲ و ۳– قنبریان ، محسن ، رویکرد استراتژیک به اخبار آخرالزمان ( موعود ، ش۹۲ )

ادامه دارد ...