خوشا بر حال منتظران

(ان الذين آمنوا وعملوا الصالحات طوبى لهم وحسن مآب).(1)

يونس بن عبد الرحمن مى گويد به حضرت موسى بن جعفر عليه السلام عرض کردم: اى فرزند رسول خدا شما قائم به حق هستيد؟ حضرت فرمود:

(من هم قائم به حق هستم اما آن قائمى که زمين را از دشمنان خدا پاک مى کند وآنرا آنچنانکه از ظلم وجور پر شده باشد، از عدل وداد لبريز مى سازد، او پنجمين از فرزندان من است که غيبتى خواهد داشت که بدليل ترس از جانش طولانى خواهد شد. در آن زمان گروههاى زيادى از دين برگشته وگروهى ديگر بر آن ثابت مى مانند.... خوشا به حال شيعيان ما، آنانيکه در زمان غيبت قائم ما به ريسمان ما آويخته، بر دوستى ما وبيزارى از دشمنان ما استوار بمانند. آنها از ما وما از آنهائيم آنها به امامت ما خشنود وما نيز به شيعگى آنها خشنوديم. پس خوشا بر حال آنها وباز هم خوشا بر آنها، به خدا قسم آنها در روز قيامت در درجه ما خواهند بود).(2)



خوشا بر اهل ايمان وعمل در غيبت مهدى

زده بر کارشان مهر رضايت آيه قرآن

خوشا ياران دور از هر دغل در غيبت مهدى

که پاکند از خطا واز زلل در غيبت مهدى



به ياد روز ظهور

(وذکرهم بايام الله).(3)

امام صادق عليه السلام فرمود:

(ايام الله سه روزند: روز قيام قائم ـ روز بازگشت ـ روز قيامت).(4)



چون آمدنت ظهور نور الله است

دستور رسيده تا زيادش نبريم

هم مژده لطف ووعده الله است

چون روز ظهور نور يوم الله است



قضاوت با علم باطن

(ان فى ذلک لآيات للمتوسمين).(5)

امام صادق عليه السلام فرمود: (هنگاميکه قائم آل پيامبر قيام کند در بين مردم مانند حضرت داود حکم مى کند ودر قضاوت نيازى به بينه وشاهد ندارد. خدا به او الهام مى کند واو به علم خويش حکومت مى نمايد؛ هر گروهى را به آنچه مخفى مى کند خبر مى دهد ودوست ودشمن خويش را از طريق توسم مى شناسد. خداى متعال مى فرمايد: همانا در اين امور نشانه هايى براى اهل توسم وجود دارد).(6)



تو ميدانى چه پنهان در درون است

چنان کن تا درونم را بسازم

درون از بهر تو همچون برون است

که انسان را حقيقت اندرون است



مبارزان زمينه ساز ظهور

(وقضينا الى بنى اسرائيل فى الکتاب لتفسدن فى الارض مرتين....بعثنا عليکم عبادا لنا...).(7)

از امام صادق عليه السلام نقل شده که در بيان تأويل آيه فوق فرمود:

((دو فساد مورد اشاره در آيه) قتل امير مؤمنان وزخمى شدن حسن بن على عليه السلام بود ومنظور از وهر آينه طغيانى بزرگ مرتکب خواهيد شد قتل امام حسين عليه السلام است. پس هنگاميکه وعده اول آنهابرسد يعنى هنگاميکه زمان پيروزى حسين عليه السلام شود بر مى انگيزيم بر سرتان بندگانمان را که پرتوان گوشه وکنار هر ديارى را پى جويى کنند که آنها گروهى هستند که خداوند قبل از قيام قائم عليه السلام بر مى انگيزاند که هيچ امر رها شده اى از آل محمد را نمى گذارند مگر آنکه آنرا در خواهند يافت واين وعده محقق الهى است).(8)



اگر دو باره ستم، اهل حق زبون سازد

نموده وعده خدا آورد عبادى را

وگر ز خون، همه جا جمله لاله گون سازد

که تخت وتاج ستم را ز سر نگون سازد



انتقام گيرنده شهيدان مظلوم

(ومن قتل مظلوما فقد جعلنا لوليه سلطانا فلا يسرف فى القتل انه کان منصورا).(9)

مردى از حضرت صادق عليه السلام در مورد آيه شريفه سؤال کرد. حضرت فرمود:

(مراد از آيه قائم آل محمد صلى الله عليه وآله وسلم است که خروج نموده ودر برابر خون حسين عليه السلام عده اى را به قتل مى رساند. پس اگر همه اهل زمين را بکشد اسراف کننده نخواهد بود. بنابر اين، اين که خداوند مى فرمايد: در کشتن اسراف کننده نخواهد بود يعنى کارى که مى کند اسراف شمارده نمى شود. سپس امام صادق عليه السلام فرمود: به خدا قسم فرزندان قاتلان حسين عليه السلام را به واسطه اعمال پدرانشان مى کشد.

البته در تفسير برهان ج 2 ص 419 رقم 14 آمده که شخصى از حضرت رضا عليه السلام از معناى کلام حضرت صادق عليه السلام سؤال مى کند واينکه کشتن فرزندان به گناه پدرانشان چگونه با آيه (ولا تزر وازرة وزر اخرى) سازگار است؟ حضرت در پاسخ مى فرمايند: منظور آن فرزندانى هستند که به عمل پدرانشان راضى بوده وافتخار مى کنند واگر کسى در مشرق کشته شود وکسى در مغرب به قتل او راضى باشد او هم شريک قاتل محسوب مى گردد...).(10)



اى تيغ انتقام الهى بيا بيا

با تيغ ظلم، خون به دل اهل حق شده

وى منتقم ز ظلم وتباهى بيا بيا

اى نور حق به جنگ سياهى بيا بيا



امت امام

(يوم ندعو کل اناس بامامهم...).(11)

از امام صادق عليه السلام نقل شده است که فرمود: (امامت را بشناس که اگر امامت را شناختى نزديکى ودورى اين موضوع (قيام امام زمان) به تو زيانى نخواهد رسانيد. چرا که خداى عز وجل مى فرمايد: قيامت روزى است که هر امتى را به نام امامش فرا مى خوانيم پس هر کس امامش را بشناسد همچون کسى است که در خيمه قائم عليه السلام به سر برد...).(12)



گر بشناسى تو امام زمان

روز قيامت که صَلا در دهند

بوده اى در خيمه او ميهمان

مى شوى اندر پى مولا روان



حق آمده وباطل رفتنى است

(وقل جاء الحق وزهق الباطل ان الباطل کان زهوقا).(13)

از امام باقر عليه السلام در مورد آيه شريفه نقل شده است که فرمود:

(هنگاميکه قائم عليه السلام قيام کند دولت باطل از ميان خواهد رفت).(14)



اى که حق مطلقى مهدى بيا

چون بيايى دولت باطل رود

وى که رفع ظلمتى مهدى بيا

اى که جان امتى مهدى بيا



موعود همه کتب آسمانى

(ولقد کتبنا فى الزبور من الذکر ان الارض يرثها عبادى الصالحون).(15)

از امام باقر عليه السلام نقل شده است که در مورد آيه شريفه فرمود:

(آنها (عباد صالحى که زمين به آنها به ارث خواهد رسيد) همان ياران مهدى عليه السلام آخر الزمان هستند).(16)



اى که زبور وذکر را وعده ز ابتدا تويى

تشنگى جهان نگر در آرزوى عدل خود

آرزوى پيامبران خاتم اوصيا تويى

بيا بيا که مظهر عدالت خدا تويى



حکومت در سراسر زمين

(الذين ان مکناهم فى الارض اقاموا الصلوة وآتوا الزکوة وامروا بالمعروف ونهوا عن المنکر ولله عاقبة الامور).(17)

امام باقر عليه السلام فرمود: (اين آيه مربوط به آلمحمد صلى الله عليه وآله وسلم، مهدى عليه السلام وياران اوست که خدا آنها را برشرق وغرب زمين مالک مى سازد ودين را ظاهر نموده وبواسطه او ويارانش بدعتها وباطل را مى ميراند.... تا آنجا که هيچ اثرى از ظلم باقى نماند. آنها به نيکى امر واز ناپسند نهى مى نمايند وبراى خداست عاقبت ونهايت کارها).(18)



گر ملک جهان گردد در زير قدوم تو

در سايه ملک تو اى وعده قرآنى

در زير قدوم تو آباد جهان گردد

بر پاى نماز وهم هر امر گران گردد



وعده الهى به مؤمنان شايسته

(وعد الله الذين آمنوا منکم وعملوا الصالحات ليستخلفنهم فى الارض و..).(19)

امام سجاد عليه السلام فرمودند: (قسم به خدا آنها شيعيان ما اهل البيت هستند که خدا اين وعده را در مورد آنها به دست مردى از ما محقق مى سازد واو مهدى اين امت است واوست آنکه رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم فرمود: اگر روزى از دنيا باقى نمانده باشد خدا آنروز را تا آنجا طولانى مى کند که مردى از عترتم که نامش نام من است به ولايت رسيده وزمين را آنچنانکه از ظلم وجور پر شده باشد، از عدل وقسط پر سازد..).(20)



داده خداى منان - بر جمله اهل ايمان - اين وعده را به قرآن

کاندر زمين خلافت - هم مکنت وولايت - گردد از آن آنان



مضطر واقعى

(امن يجيب المضطر اذا دعاه ويکشف السوء ويجعلکم خلفاء الارض).(21)

امام صادق عليه السلام فرمود: (اين آيه در مورد قائم از آل محمد صلى الله عليه وآله وسلم نازل شده واوست مضطر آن گاه که در مقام ابراهيم دو رکعت نماز مى گذارد وخدا را مى خواند پس اجابتش نموده وسوء وپليدى را بر طرف نموده واو را خليفه روى زمين قرار مى دهد).(22)



از چه مضطرى تو اى امن جهان

يک جهان چشم انتظار تو بيا

مهديا اى نور چشم مؤمنان

آيه امن يجيبت را بخوان



امامت ووراثت مستضعفان

(ونريد ان نمن على الذين استضعفوا فى الارض ونجعلهم ائمه ونجعلهم الوارثين ونمکن لهم فى الارض و..).(23)

از على عليه السلام نقل شده که فرمود:

(آنها (مستضعفان در آيه فوق) آل محمد صلى الله عليه وآله وسلم هستند که خدا مهدى آنها را بعد از تلاششان برانگيخته وآنها را عزيز ودشمنانشان را ذليل مى نمايد).(24)



مستضعفان عالم المژده البشارت

گردد ز لطف داور، مهدى چو از ره آيد

کز سوى رب عالم قطعى است اين ارادت

هم رهبرى وهم ملک از بهرتان عنايت



کمال نعمت

(واسبغ عليکم نعمه ظاهرةً وباطنةً...).(25)

امام کاظم عليه السلام در مورد آيه فرمودند: (نعمت ظاهرى امام ظاهر ونعمت باطنى امام غايب ا ست. راوى مى گويد پرسيدم: آيا در ميان امامان هم کسى هست که غايب شود؟ فرمود: آرى، ظاهرش از ديدگان مردم پنهان مى گردد اما يادش از دلهاى مؤمنان پنهان نمى شود. او دوازدهمين از ماست که خدا هر سختى را برايش آسان وهر مشکلى را راحت مى کند).(26)



اى نعمت باطنى عالم مهدى

تکميل نموده رب به تو نعمتها

وى نور دل نبى خاتم مهدى

اى نعمت جارى دمادم مهدى



تجلى به نور خدا در زمين

(واشرقت الارض بنور ربها).(27)

امام صادق عليه السلام در مورد آيه فرمود:

(رب زمين، يعنى امام روى زمين ودر روايت ديگرى از آن حضرت نقل شده همانا هنگاميکه قائم ما قيام کند زمين به نور پروردگارش روشن مى گردد).(28)



اى نور خدا جهان به خود روشن کن

افسوس که من نگشته ام آماده

وز آمدنت پهن زمين گلشن کن

خود آى ومرا رها زقيد من کن



حلقه آخر زندگانى بشر

(لو تزيلوا لعذّبنا الذين کفروا منهم عذابا اليما).(29)

از امام صادق عليه السلام سؤال شد آيا على عليه السلام در دين خدا قوى نبود؟ حضرت فرمودند:

(آرى! پرسيده شد پس چگونه آن گروه توانستند بر او غلبه کنند واو آنها را کنار نزد؟ چه چيز مانع از برخورد او شد؟ حضرت پاسخ داد: آيه اى از کتاب الهي. پرسيده شد کدام آيه؟ فرمود: اين سخن الهى که (لو تزيلوا لعذّبنا الذين کفروا منهم عذابا اليما) همانا خداى متعال را مؤمنانى است که به صورت امانت در صلب کافران ومنافقان قرار دارند، پس على عليه السلام پدران را به اميد آنکه در آينده اين وديعه ها از صلبشان خارج خواهند شد نمى کشت وهر گاه اين ودايع از اصلاب خارج مى شد آنها را مى کشت. وهمچنين است قائم ما اهل البيت، که هرگز ظاهر نمى شود تاآن که اين امانات وودايع الهى از اصلاب خارج شده باشد. پس آنگاه بر هر کس از کفار دست يابد آنهارا خواهد کشت).(30)



اى بسا انوار حق در صلب کين

باش تا اين نور آيد در جهان

مرد کافر حامل مردان دين

وانگه آيد منتقم از کافرين



انسانيت مرده را زنده مى کند

(واعلموا ان الله يحيى الارض بعد موتها..).(31)

امام باقر عليه السلام فرمود:

(منظور از مرگ زمين کفر اهل زمين است چرا که کافر مرده است پس خدا زمين را با قائم عليه السلام را زنده مى کند او عدالت را در زمين مى گستراند وزمين را زنده نموده واهل زمين را پس از مرگشان احياء مى نمايد).

در روايت ديگرى از موسى بن جعفر عليه السلام آمده: (زنده نمودن زمين با نزول باران نيست بلکه خداى عز وجل مردانى را بر مى انگيزد که عدالت را احياء نمايند وبا احياء عدالت واقامه حدود زمين را زنده مى سازند چرا که اقامه حدود در روى زمين از چهل روز باريدن باران پر سودتر است).(32)



زمين زنده است با باران ايمان

تو اى مهدى زمين را ساز زنده

حيات ظاهر آن آب باران

که کفر اهل آن ميرانده انسان



آب گوارا؛ حضور امام

(قل أرايتم ان اصبح مآؤکم غورا فمن يأتيکم بمآء معين).(33)

على بن جعفر مى گويد از برادرم امام کاظم عليه السلام پرسيدم: تأويل اين آيه چيست؟ حضرت فرمود: (چه خواهيد کرد اگر امامتان را ازدست داده واو را نبينيد).

در روايت ديگر از امام باقر عليه السلام نقل شده که فرمود: (اين آيه در مورد امام نازل شده است سپس فرمود: اگر امامتان از شما غايب گردد).(34)



جان جهان تشنه، آب گواراى توست

هجر تو کرده خزان، فصل همه عمر ما

رفع عطش، ديدن روى دل آراى توست

رمز بهار جهان لذت آواى توست



پنهانى که آشکار مى شود

(فلا اقسم بالخنس الجوار الکنس).(35)

ام هانى مى گويد به امام باقر عليه السلام عرض کردم: آيه اى در کتاب خداى عزوجل ذهن مرا بسختى مشغول نموده وشب مرا به بيدارى مى کشاند. حضرت فرمود کدام آيه است آنرا بپرس. گفتم: سخن خداى متعال (فلا اقسم بالخنس الجوار الکنس) حضرت فرمود:

(خوب مطلبى را پرسيدى اى ام هانى اين مولوديست در آخر الزمان او مهدى عليه السلام از اين عترت است که براى او حيرت وغيبتى خواهد بود که گروههايى در آن غيبت گمراه وگروههايى هدايت خواهند شد. پس اى خوشا بر تو اگر او را درک نمايى وخوشا بر حال هر کس که او را درک کند).(36)



خورشيد رويت اى گل کى مى شود هويدا

نى، اين دل است پنهان در قعر چاه وزندان

تا عالمى شود از روى تو مست وشيدا

ورنه کجاست آن کو چون روى توست پيدا



عرضه خبرهاى امت بر امام

(تنزل الملائکة والروح فيها باذن ربهم من کل امر سلام هى حتى مطلع الفجر).(37)

امام صادق عليه السلام از امام باقر عليه السلام نقل نموده که فرمود:

(روزى على بن ابيطالب عليه السلام سوره قدر را قرائت نمود وحسن وحسين عليه السلام در نزد آن حضرت بودند. آنگاه امام حسن عليه السلام عرضه داشت: از خواندن اين سوره گويا کامتان شيرين گرديد؟

على عليه السلام فرمود: اى فرزند رسول خدا صلى الله عليه وآله وسلم واى فرزندم بدان که من در اين مورد چيزى را مى دانم که تو از آن بى خبرى وآن اينکه وقتى اين سوره نازل شد جدت پيامبر خدا صلى الله عليه وآله وسلم در پى من فرستاد واين سوره را بر من قرائت نمود وبر شانه راستم زده وفرمود اى برادر، وصى وولى امتم بعد از من وجنگنده با دشمنانم تا روزى که در آن روز بر انگيخته خواهند شد، اين سوره بعد از من در خصوص تو وپس از تو در خصوص فرزندان تو است. همانا برادرم جبرئيل خبرهاى امتم در هر سال را به من مى رساند وهم او اين مطالب را همچون پيامهايى که بر انبيا مى رسانيد، به همراه نورى فروزان به قلب تو وجانشينانت نازل خواهد کرد تا آنگاه که زمان طلوع فجر قائم فرا رسد).(38)



اى که باشد سوره قدر گوشه اى از قدر تو

چون ملائک همره روح صف به صف نازل شوند

شام عالم گشته روشن از جمال بدر تو

نيست منزلگاهشان جز کوه طور صدر تو



قسم به زمان ظهور

(والعصر).(39)

از امام صادق عليه السلام نقل شده که فرمود: (العصر عصر خروج قائم است ومراد از انسان دشمنان ما هستند والا الذين آمنوا آنانند که به نشانه هاى ما ايمان آورده اند وعملوا الصالحات آنهايند که با برادران خويش مساوات نمايند ومنظور از حق امامت ومراد از تواصوا بالصبر صبر در هنگام عدم دسترسى به امام است).(40)



اى عصاره هستى، جان ما به قربانت

عالمى به خسران سوخت، کى زره بيايى

اى زمانه را صاحب، امر ما وفرمانت

تو مؤمنان صالح بين، صابران سامانت



يارى الهى

(اذا جاء نصر الله والفتح..).(41)

امام صادق عليه السلام فرمود: (مردى نزد امير المؤمنين عليه السلام آمده واز طولانى شدن مدت دولت وسيطره ظلم شکايت کرد. امير المؤمنين عليه السلام به او فرمود به خدا آنچه آرزو داريد محقق نخواهد شد تا آن زمان که اهل باطل هلاک گرديده ونادانان فرو پاشند واهل تقوا ـ که چه کمند آنها ـ امنيت يابند... در چنين زمان يأس وخوارى است که: (اذا جاء نصر الله والفتح) محقق مى شود).(42)



چون نصر خدا آيد وپيروزى دين

اى منتظران در قدمت افواجا

عالم شود از مهدى ما عطر آگين

تسبيح تو شد مغفرت اهل زمين







پاورقی:

(1) رعد / 29.

(2) کمال الدين، ج 2، ص 361.

(3) ابراهيم / 5.

(4) تفسير برهان، ج 2، ص 305.

(5) حجر / 75.

(6) ارشاد شيخ مفيد، ص 345.

(7) اسراء / 5 و6.

(8) تفسير برهان ذيل آيه.

(9) اسراء / 33.

(10) قاطع البيان، ص 225.

(11) اسراء71.

(12) غيبت نعمانى ص 331.

(13) اسراء / 81.

(14) تفسير صافى، ذيل آيه.

(15) انبياء / 105.

(16) مجمع البيان، ذيل آيه.

(17) حج / 41.

(18) تفسير برهان، ذيل آيه.

(19) نور / 55.

(20) تفسير صافى، ذيل آيه.

(21) نمل / 62.

(22) تفسير قمى وبرهان، ذيل آيه.

(23) قصص / 5.

(24) قاطع البيان، ص 293.

(25) لقمان / 20.

(26) تفسير برهان، ذيل آيه.

(27) زمر / 69.

(28) قاطع البيان، ص 341.

(29) فتح / 25.

(30) کمال الدين، ص 641.

(31) حديد / 17.

(32) بحار، ج 24، ص 325.

(33) ملک / 30.

(34) بحار، ج 24، ص 100.

(35) تکوير / 6.

(36) قاطع البيان، ص 429.

(37) قدر / 3.

(38) تفسير برهان، ذيل آيه.

(39) عصر / 1.

(40) تفسير صافى، ذيل آيه.

(41) نصر / 1.

(42) قاطع البيان، ص 451.